شفقنا زندگی- خرافات و باورهای ماورا الطبیعی در همه اعصار تاریخی جزئی جدایی ناپذیر از زندگی انسان بوده است. از جادوگرانی با چهره های نقاشی شده که برای تاثیرگذاری بر طبیعتی که در انسان در برابرش بی دفاع بوده تلاش کردند تا فالگیران و رمالان اینترنتی که شبکه های اجتماعی را اتاق خلوت امنی برای مطامع سودجویانه خود دیده اند تصویری ثابت از انسان در ذهن دارند. تصویری از چهره ای ناآگاه که می تواند هرگونه هزینه ای را برای خبری از آینده نامعلوم و یا حل مشکلی از مشکلات لاینجل بپردازد.
تفکر جادویی بخشی از زندگی انسانی است اما آن بخشی که به گفته دکتر علی باغبانیان روانپزشک باید تا پایان سه سالگی به آخر برسد. این استاد دانشگاه در گفت وگو با خبرنگار شفقنا زندگی با بیان اینکه در روانشناسی و مبحث مهارت های زندگی اصطلاحی به نام تفکر جادویی در کودکان داریم، توضیح می دهد: در این تفکیک بچه دو سه ساله زمانی که با دو اتفاق همزمان مواجه می شود یکی را عامل دیگری می گیرد. مثلا اگر پدر عطسه کند و همزمان رعد و برق بزند یک بچه دو ساله ممکن است رعد و برق را عامل عطسه و یا به عکس عطسه را عامل رعد و برق تصور کند.
به گفته وی، این تفکر تا پایان سه سالگی در کودکان نرمال است اما در سن چهار سالگی به بعد تفکر جادویی تضغیف می شود و از بین می رود.
افزایش عقاید خرافی با ورود اینترنت به زندگی
دکتر باغبانیان در خصوص بازگشت این تفکرات جادویی در سنین بالاتر و نمود یافتن آن در قالب تفکرات خرافی دو علت عمده ذکر می کند؛ یکی انسان هایی که از مسائل اطلاع درستی ندارند و دیگری کسانی که از این جهالت و نادانی مردم سود می برند و نان می خورند و به نوعی بازاری برای خود درست کردند.
وی ادامه می دهد: به طور مثال فردی که بیماری تشنج دارد ممکن است از روی ناآگاهی به جای اینکه برای درمان به پزشک متخصص مراجعه کند پیش یک جن گیر یا رمال می رود. یعنی جهالت و نادانی افراد آنها را تحت تاثیر این تبلیغات غلط قرار می دهد.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه این اعتقادات با بالا رفتن سطح تحصیلات کم شده و مختص به جوامع سنتی و بسته روستایی بود، می افزاید: پس از انقلاب در شهرها و جوامع مترقی با بالا رفتن سطح سواد و تحصیلات، افراد کمتر به عقاید خرافی روی می آورند اما بعد از ورود اینترنت به زندگی امروزی و ارتباطاتی که در فضای مجازی برقرار شد برخی افراد که مشکلات لاینحلی از نظر خودشان دارند در این فضا با تبلیغاتی مواجه می شوند که عقاید خرافی را رواج می دهند. تبلیغاتی مانند بستن زبان شوهر و یا سایر اطرافیان و یا دعای مهر و محبت که بعضا هزینه های کلانی هم برای آن دریافت می شود.
وی با اشاره به استفاده رمال ها و جادوگر ها و جن گیرها از فضای مجازی و شبکه های اجتماعی، خاطرنشان می کند: برخی این تصور را دارند که انتشار هر مطالبی در فضای مجازی به معنای واقعیت داشتن آن است. به همین دلیل در برخورد به مشکلات به جای یافتن راهکار درست و مراجعه به متخصص مربوطه چه در زمینه بیماری وچه در زمینه مشکلات خانوادگی و سایر مسائل تحت تاثیر این تبلیغات به سوی این اقدامات خرافی کشیده می شوند.
صدا و سیما خرافات را ترویج می دهد
باغبانیان همچنین به نقش رسانه های رسمی در ترویج باورهای خرافی اشاره می کند و می گوید: برخی رسانه های رسمی به ویژه صدا وسیما با ترویج خرافاتی در زمینه مسائل فرهنگی، اجتماعی، ی و اقتصادی که از حالت فردی خارج می شود به این عقاید دامن می زنند.
به گفته وی، ترویج این روحیات و افکار، جامعه را از عقلانیت، تدبیر، انصاف و عدالت دور می کند و به سمتی می برد که نتیجه آن معلوم نیست.
این روانپزشک با بیان اینکه بارها شاهد بودیم که صدا و سیما مسائلی غیر واقعی در زمینه مذهبی تبلیغ می کند، می افزاید: باورهایی مانند اینکه هر چقدر گناه کنید همین که شب قدر چند قطره اشک بریزید و قرآن به سر بگیرید تمام این گناهان بخشیده می شود، نمونه ای از مسائلی است که نه با عقل، نه با شرع و نه با منطق جور نیست. یکی دیگر از این دست باورهایی که در رسانه رسمی القا می شود این است که کافی است یک بار برای امام حسین سینه بزنید دیگر این کار شما را مجاز می کند که هر گونه ظلم و جور و گناهی بکنید.
به عقیده وی، برخی از اصناف از این خرافات سود می برند و به همین دلیل حاضر نیستند که این عقاید جمع شود.
گسترش روزافزون عقاید خرافی در بین نوجوانان
دکتر باغبانیان به افزایش باورهای خرافی در بین نوجوانان پس از گسترش شبکه های اجتماعی اشاره می کند و تاکید دارد: گسترش این عقاید به ویژه در بین نوجوانان این عقاید هم برای زندگی فردی و هم برای جامعه خطرناک است.
وی با بیان اینکه بخشی از عقاید خرافی جنبه فردی و بخشی جنبه اجتماعی دارند، اضافه می کند: خرافاتی که جنبه شخصی دارد مستقیما با زندگی فرد یا خانواده او در تماس است. این نوع از خرافات اگرچه خطرناک است و آینده خوبی ندارد اما باز هم به افراد خاصی محدود است و دامنه تاثیر آن کم است. اما خرافاتی که در جنبه های مختلف اجتماعی گسترش می یابد می تواند آینده یک جامعه را تهدید کند و باید در این باره هوشیار بود.
عقاید خرافی احساس مسوولیت فرد را از بین می برد
دکتر باغبانیان با بیان اینکه در زندگی فردی گرایش به خرافات فرد را به سمت و سویی می برد که نقش خود را در مسائل و امور زندگی کاملا نادیده می گیرد، می گوید: در چنین حالتی فرد تلاش و فعالیتی را که به عنوان یک انسان می تواند داشته باشد کنار می گذارد و وارد فضایی می شود که انگار قرار است همه مسائل توسط نیروهای خاصی از دور انجام شود. به این صورت طبیعی است که فرد دست از تلاش بر می دارد و در برابر اقدامات خود احساس مسوولیت نمی کند.
وی به تاثیر این عقاید بر زندگی فردی و شغلی افراد اشاره و خاطرنشان می کند: عقاید خرافی بر آینده و ارتباطاات اجتماعی فرد تاثیرگذار است. ضمن اینکه فرد به این باور می رسد که مشکلی که توسط نیروهای ماورا الطبیعه حل می شود توسط نیروهای فراواقعی نیز به وجود امده بنابراین نقش خودر ا به عنوان مقصر نمی پذیرد و به دنبال شناسایی عامل تقصیر و قصور نمی رود. در چنین شرایطی فرد مانند یک عروسک خیمه شب بازی در اختیار افراد رمال و جادوگر و جن گیر قرار می گیرد.
به گفته این استاد دانشگاه، گسترش عقاید خرافی در بین افراد تحصیلکرده واقعی نیست اما برخی تحصیل کردگان که ادعای تحصیل دارند و خود را جزء علمای دینی می دانند در زمینه مسائل مذهبی خرافات را ترویج می دهند.
وی به اعتماد نسبی جامعه ایرانی به قشر و دانشگاهی اشاره می کند و می گوید: در برخی از مقاطع تاریخی پس ازانقلاب یکی از اهداف افراد ترویج خرافات بود به گونه ای این عقاید در مسائل ی نیز تاثیرگذار شد.
خرافات دینی باورهای جامعه را به چالش می کشد
باغبانیان با بیان اینکه خرافات دینی می تواند جمع کثیری از مردم را در بر بگیرد، خاطرنشان می کند: این نوع از خرافات به مراتب خطرناکتر است و به رغم اینکه پولی برای آن رد و بدل نمی شود اما در اصل باعث تحمیق و نادان فرض کردن افراد است که سود و ثمرش به جیب افراد سوء استفاده گر و می رود.
وی با اشاره به شکل گیری فرقه های مذهبی منحرف و عرفان هالی کاذب در پی افزایش عقاید خرافی در بین افراد جامعه، ادامه می دهد: این حلقه ها و اجتماعات با هر گرایش و عقیده ای می تواند برای جامعه و اعتقادات مردم بسیار خطرناک باشد.
عقاید ,کند ,خرافی ,زندگی ,خرافات ,افراد ,می کند ,عقاید خرافی ,می شود ,با بیان ,کند و ,افزایش عقاید خرافی
درباره این سایت